Bu Blogda Ara

10 Şubat 2011 Perşembe

Sazın Tarihi

Turk sazinin atasi sayilan Kazak Turklerinin iki telli dombirasinin tarihini 6 bin yil oncesine goturen neolitik devrine ait kaya resminde, dombira ve onun cevresinde dans eden dort bes kisinin resmi bulunmaktadir. Bu kaya, Sovyet doneminde 1986’da Almati Eyaleti Jambil ilcesi Maytepe (Maytobe) mevkinde unlu etnograf Jagda Babalik tarafindan bulunmustu.





Ne yazik ki, Turk musiki tarihi acisindan cok onemli olan bu kaya zamaninda gereken ilgiyi gormedi ve hatta kaybolmustu. Etnograf Jagda Babalik son donemlerde bu kayanin kayboldugunun farkina vararak aramaya basladi. Uzun calismalar sonucunda kaya Almati’da Subaylar Evi ile Saz Enstrumanlari Muzesi arasindaki bir atiklar deposunda bulundu.



Babalik, Kazakistan’in bagimsizliginin ilk yillarindaki karmasa doneminde Saz Enstrumanlari Muzesindeki bazi tarihi eserlerin kayboldugunu hatirlatti.



Almatida yayinlanan Aykin gazetesinin haberine gore, gectigimiz Persembe gunu (9 Ekim 2008) Kulturel Politika ve Sanat Tarihi Enstitusunde yapilan basin toplantisinda, Kazaklarin musiki tarihi acisindan cok onemli olan bu kaya resminin ikinci kez bulunmasi ile ilgili olarak kamuoyuna bilgi verildi.



Sanat tarihcisi Cumageldi Necmeddinov “Kazak kulturunun dombira ile basladigini ve dombira dersleri alan cocuklarin kotuluklere bulasmayacagini her firsatta dile getiriyorum. Bu sebeple biz dombiranin onemini iyice anlamali ve onu layik oldugu sekilde degerlendirmeliyiz.” dedi.



Dombira sanatcisi Samil Abiltay,”Bize Yazarlar Birligi gibi Saz Sanatcilari Birligi’ni kurmak gereklidir. Boyle meseleleri hep birlikte cozmeliyiz. O zaman calismalarimiz daha verimli olacaktir.” seklinde konusarak yerinde bir girisime on ayak oldu.



Kazak musikisinin en eski belgesi Ikilas Halk Saz Calgilari Muzesinin bas kosesine kondu. Muze yetkilileri eski kaya resmini kendi goz bebekleri gibi itina ile koruyacaklarini ifade ettiler.



Almatida bulunan bu kaya resmi, bizim gorusumuze gore, 6 bin yillik tarihe haiz oldugu ve buyuk ihtimalle Hunlar ve hatta Sakalar devrinden onceki proto Turklere ait olmasi goz onune alindiginda sadece Kazak Turklerinin degil, tum Turk halklarinin musiki tarihinin en belgesi olma niteligine haizdir. Bu acidan bakildiginda Turkiye’deki musiki tarihcilerimizin bu kaya resmini incelemeleri ve poster haline getirerek tum Turk Dunyasinin istifadesine sunmalari yerinde olacaktir.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder